اختلالات گوارشی ناشی از مکونیوم
بهمن ۷، ۱۴۰۲
فتوتراپی
بهمن ۷، ۱۴۰۲
اختلالات دستگاه گوارش
اختلالات و بیماری های گوارشی نوزادان از مشکلات شایع این گروه سنی است که در این مقاله به آن ها می پردازم.
1.استفراغ
استفراغ یا شایع ترازآن ریگورژیتاسیون ، ازعلائم نسبتاشایع دردوران نوزادی است. استفراغ نوزاددراولین ساعات بعدازتولد، ممکن است حاوی موکوس و گاهی آغشته به خون باشد. ادامه یافتن این نوع استفراغ پس ازچندبارشیرخوردن بسیارنادراست .علت آن تحریک مخاط گوارشی توسط موادبلع شده طی زایمان می باشد. چنانچه استفراغ ادامه یابد، با لاواژمعده بامحلول سالین میتوان آن رامهارنمود.
چنانچه استفراغ اندکی پس ازتولد رخداده وپس ازآن ادامه یابد، لازم است تا انسداد روده، اختلالات متابولیک و افزایش فشارداخل مغزی بررسی شوند. سابقه پلی هیدرامنیوس مادری بیانگرآترزی بخش فوقانی دستگاه گوارش (مری، دوازدهه، ایلئوم) می‌باشد. استفراغ صفراوی معرف انسداد روده بعدازدوازدهه است، امامی تواند ایدیوپاتیک باشد. درنوزادانی که دچار استفراغ دائمی هستند ودرتمامی شیرخوارانی که استفراغ صفراوی دارند توصیه به رادیوگرافی شکم ( کلیه – اورتر- مثانه [KUB ] ونمای لترال عرضی) به منظوریافتن سطح مایع هوا،لوپ های متسع روده،یافتن الگوی اختصاصی انسداد(حباب دوگانه، آترزی دوازدهه) و پنوموپریتونئوم ( پرفوراسیون روده) می شود. درصورت مشاهده استفراغ صفراوی ، لازم است که رادیوگرافی بابلع ما ده حاجب همراه بامطالعه کامل روده کوچک (small bowel follow-through) مدنظرباشد.
شایع ترین آنومالی دستگاه گوارش ، ضایعات انسدادی آن می باشد . استفراغ (وآبریزش دهان) بامنشاء مروی، به دنبال اولین تغذیه اتفاق می‌افتد. تشخیص آترزی مری زمانی مطرح است که آبریزش دهان(drooling) بطورغیرعادی دیده شودویاآنکه کاتترمعده رانتوان واردمعده کرد. قبل ازآنکه نوزاد دچارمشکل تغذیه ازراه دهان وپنومونی ناشی ازآسپیراسیون شود، باید بیماری راتشخیص داد. آشالازی انفانتیل (کاردیواسپاسم) ازعلل نادراستفراغ نوزادی است که در رادیوگرافی بصورت انسداد درانتهای کاردیای مری بدون تنگی ارگانیک دیده می‌شود. یکی دیگرازعلل استفراغ ، ریگورژیتاسیون موادخورده شده به علت ریلاکسشن پایداراسفنکترمری – معده ،(شالازی [chalasia]) است. باقراردادن نوزاد دروضعیت نیمه نشسته، غلیظ کردن غذا، یا تجویزداروهای پروکینتیک میتوان این مشکل راحل کرد.
استفراغ به علت انسداد روده کوچک معمولا طی اولین روزتولددیده شده والگوی آن بصورت حملات استفراغ مکرر، دائمی، معمولا غیرجهنده، حجیم و بجزدرمواردی که محل انسداد بالای آمپول واترباشد، صفراوی است. این نوع بااتساع شکم، امواج پریستالتیک عمیق وقابل مشاهده و کاهش یافقدان حرکات روده همراه می‌باشد. مالروتاسیون همراه باانسدادناشی ازولولوس میدگات، یک اورژانس حاد است که باید فوری شناسائی شده وبلافاصله بامطالعه کنتراست فوقانی دستگاه گوارش بررسی شود.با رادیوگرافی شکم می توان نحوه توزیع هوارادرون روده شناسائی کرد و محل آناتومیک انسدادرامشخص نمود. البته تشخیص نهائی مالروتاسیون ، به کمک ماده حاجب امکان پذیراست .هواپس ازتولد بطورنرمال باگذشت 60 -15 دقیقه درژژنوم، پس از3-2 ساعت درایلئوم و پس از3ساعت درکولون دیده می‌شود. فقدان هوابعداز24 ساعت دررکتوم، غیرعادی است. استفراغ پایداردرهرنی مادرزادی دیافراگم نیزدیده می‌شود. استفراغ ناشی ازاستنوزپیلور، هرزمانی پس ازتولد اتفاق می افتد و لی الگوی اختصاصی آن قبل ازهفته 3 -2 تولد دیده نمی شود. استفراغ ناشی ازیبوست ازعلائم شایع اولیه دربیماری هیرشپرونگ است. استفراغ دربسیاری ازاختلالاتی که سبب انسداد گوارشی نمی شوند ، نظیرآلرژی شیر، هیپرپلازی آدرنال ازنوع اتلاف نمک، گالاکاتوزومی، هیپرآمونمی، ارگانیک اسیدمی، افزایش فشاراینتراکرانیال، سپتی سمی، مننژیت و عفونت ادراری نیزدیده می شود. امااستفراغ دربسیاری ازنوزادان تنهابخاطر ریگورژیتاسیون ناشی از تغذیه مفرط یا آروغ نزدن نوزاد می‌باشد.
2.اسهال
3.یبوست
بیش از90% نوزادان فول ترم درطی 24 ساعت اول، دفع مکونیوم دارند. احتمال انسداد روده درهرنوزادی که طی 36 – 24 ساعت دفع مکونیوم نداشته باشد، باید مدنظرباشد. مواردزیرمی توانند بصورت یبوست یا درمواربیشتری بصورت عدم دفع کامل(obstipation) تظاهرکنند:آترزی، تنگی یا استنوزروده، بیماری هیرشپرونگ، انسداد بابولوس شیر، ایلئوس مکونیوم، یا مکونیوم پلاگ. حدود20% نوزادان VLBW درطی 24 ساعت اول زندگی دفع مکونیوم ندارند. چنانچه یبوست ازبدوتولد مشاهده نشده امادر اولین ماه آشکارشود، می تواند نشانه‌ای ازمگاکولون آگا نگلیونیک مادرزادی قطعه کوتاه، هیپوتیروئیدیسم، تنگی به دنبال آنتروکولیت نکروزان، یا استنوزآنال باشد. البته دقت کنید که پائین بودن حرکات روده لزوما بیانگریبوست نیست. حرکات روده درنوزادی که باشیرمادرتغذیه می‌شودخیلی زیادبوده درحالی که درنوزادبا تغذیه ازفورمولا، می‌تواند 2-1 بار درروزیاروزدرمیان باشد.
