پلاژیوسفالی تغییر شکلی

پلاژیوسفالی تغییر شکلی( دفورماسیونال) و بازسازی جمجمه در نوزادان

پلاژیوسفالی تغییر شکلی چیست؟

• پلاژیوسفالی تغییر شکلی به اعوجاج جمجمه اشاره دارد که در پاسخ به نیروهای فشارنده خارجی قبل از تولد و پس از تولد رخ می دهد. منشأ آن غیرسینوستوزی است، به این معنی که سوچورهای جمجمه باز هستند و زودتراز زمان خون جوش نخورده اند.
• از هر سه نوزاد یک نوزاد درجاتی از انحراف جمجمه دارد.
• نوزادان پسر 1.58 تا 3 برابر بیشتر از نوزادان دختر مستعد ابتلا به پلاژیوسفالی تغییر شکلی هستند.
• از سال 1992، به دنبال «کمپین بازگشت به خواب» آکادمی اطفال آمریکا که توصیه می کند نوزادان به پشت خوابیده باشند تا خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) کاهش یابد، شیوع پلاژیوسفالی افزایش یافته است.

ویژگی های مشخصه جمجمه نوزاد

به صورت قدامی خلفی کشیده می شود و از بالا به شکل پنج ضلعی است.    (به دلیل غلبه مراکز استخوان سازی = ضخیم ترین مکان های استخوان)  این مراکز استخوان سازی عبارتند از: ·         صفحات پیشانی ·         صفحات آهیانه

دلایل تغییر شکل   جمجمه چیست؟

عوامل داخل رحمی و خارج رحمی

• تنگی داخل رحم به دلیل بزرگ بودن جنین، جنین های متعدد یا الیگوهیدرآمنیوس.
• لگن کوچک مادر و/یا ستون فقرات کمری برجسته.
• موقعیت اکسیپوت قدامی چپ (LOA) در رحم، سر جنین را مستعد فشار یک طرفه می کند.

عوامل نوزادی (تولد و دوره نوزادی)

• نوزادی که اول متولد شده.
• فشار بر روی سر توسط کانال زایمانی سفت.
• زایمان فورسپس و زایمان طولانی مدت.
• ماکروسفالی، هیدروسفالی.
• نوزادانی که نارس یا با وزن کم متولد می شوند.
• تورتیکولی
• پلاژیوسفالی که پس از تولد رخ می دهد و بدتر می شود.
• نوزادان هیپوتونیک با عضلات ضعیف گردن
• مشکلات مادرزادی لگن و ستون فقرات

فاکتورهای محیطی

• ترجیح دادن سر به یک طرف هنگام خواب
• خوابیدن و بازی در حالت خوابیده به پشت با صرف زمان بسیار کم یا حتی بدون صرف زمان در وضعیت دمر (خوابیده روی شکم)
• زمان صرف شده در کریر نوزاد، صندلی ماشین و کالسکه به مدت خیلی طولانی
• قرار دادن طولانی مدت در یک موقعیت در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU).
• موقعیت ثابت طولانی مدت ناشی از درمان های پزشکی و ارتوپدی (به عنوان مثال، مهار Pavlic، لوله های تغذیه).

انواع تغییر شکلی  جمجمه چیست؟

پلاژیوسفالی

• صاف شدن اکسیپیتال یک طرفه، پیشروی قدامی گوش در همان سمت اکسیپوت صاف شده، درجات متفاوتی از برجستگی پاریتال خلفی طرف مقابل و فرونتال همانطرف (شکل متوازی الاضلاع).
• موارد شدید می تواند چشم ها، گونه ها و فک را درگیر کند.
• به شدت با تورتیکولی عضلانی مادرزادی، دررفتگی مادرزادی لگن، و اسکولیوز مادرزادی همراه است.
• مسطح شدن اکسیپیتال راست شایع تر از صاف شدن اکسیپیتال چپ است (2:1).
• شدت بدشکلی با تعداد ربع های (کوادرانت های) جمجمه درگیر در بدشکلی با یا بدون وجود عدم تقارن صورت و فک تعیین می شود.

براکیسفالی

• جمجمه پهن با طول کوتاه.
• پیشانی برجسته یا نوک تیز
• افزایش ارتفاع طاق جمجمه.
• مسطح شدن اکسیپیتال مرکزی.
• شدت ناهنجاری با تعداد انحرافات بالاتر از میانگین شاخص سفالیک (CI) و درگیری فرونتال پیشانی و ساختارهای صورت تعیین می شود.
• CI برای نوزادانی که به پشت می خوابند و زمان زیادی را در وضعیت خوابیده به پشت استراحت می کنند، بالاتر است.
• CI = (عرض/طول) x 100.

اسکافوسفالی

• شکل جمجمه بلند و باریک.

• این شکل جمجمه در نوزادانی که مدت طولانی را در NICU می گذرانند یا به پهلو دراز کشیده اند رایج است.

• شدت بدشکلی، با تعداد انحرافات زیر میانگین برای CI تعیین می شود.

• CI = (عرض/طول) x 100.

 چگونه می توان تقارن سر را اعاده کرد؟

تشخیص زودهنگام، درمان و مشاوره در 2 تا 4 هفته اول پس از تولد، زمانی که جمجمه بیشترین شرایط تغییر شکلی  را دارد، حیاتی است. درمانگر باید سایر علل شکل غیرطبیعی سر، از جمله کرانیوسینوستوز، سندرم‌های کرانیوفسیال، و کاپوت ساکسدانیوم، را رد نماید.

اولین خط اقدام: آموزش والدین، تغییر موقعیت و تمرینات

هدف: نوزاد را از نواحی صاف جدا کنید تا سرش بتواند شکلی متقارن به خود بگیرد.

• موقعیت سر را در حالت خوابیده به پشت قرار دهید (یک بار گونه راست به تشک، گونه چپ بعد).
• هنگامی که بیدار هستید و کودک تحت نظارت شما هست، او را با یک فوم یا حوله ای که از طول در امتداد پشت کودک پیچیده اید، به یک طرف بخوابانید.
• برای بهبود قدرت و رشد عضلانی کودک و دور نگه داشتن نوزاد از تکیه روی پشت سر، “زمان شکم” را در ساعات بیداری تحت نظارت خود رعایت کنید(زمان شکم: استراحت کودک روی شکم[دمرخوابیدن]).
• مراقب وضعیت «گارد بالا» باشید و اطمینان حاصل کنید که نوزاد فرصت هایی برای بازی در خط وسط دارد.

 

[برنت و جانسون (1971) وضعیت بازوی کودکان را در شروع راه رفتن به صورت چرخش بیرونی در محل شانه و خم شدن درناحیه آرنج توصیف کردند. این وضعیت به عنوان حالت “گارد بالا” شناخته می شود. در 10 هفته اول آغاز به  راه رفتن، کودکان بازوهای خود را از این وضعیت به سمت پایین می آورند.]

[خط وسط بدن یک خط خیالی در مرکز بدن است که بدن را به چپ و راست تقسیم می کند. توانایی عبوراندام ها از خط وسط بدن، به معنای توانایی رسیدن به وسط بدن با بازوها و پاها است. این توانایی به کودکان اجازه می دهد تا با عبور از خط میانی بدن خود کاری را در طرف مقابل بدن انجام دهند.]

• زمان را در صندلی ماشین، صندلی نوزاد، تاب و کالسکه کاهش دهید.
• موقعیت گهواره یا جهت نوزاد را درون گهواره تغییر دهید تا تمایل کودک به نگاه کردن به یک جهت کاهش یابد.
• موقع تغذیه، حمل و در آغوش گرفتن نوزاد، وضعیت خود را تغییر دهید.
• به محض اینکه کودک کنترل عمودی سر خود را به دست آورد، بازی در وضعیت عمودی تحت نظارت خود را برای او فراهم کنید.
• در حین تغذیه، تعویض و بازی با نوزاد از طرف های مختلف اقدام کنید.
• بازی درازکش را تشویق کنید.
• تحت نظر یک فیزیوتراپ یا پزشک، تمرینات دامنه حرکتی گردن را برای تورتیکولی در صورت نیاز انجام دهید.

خط دوم عمل: ارتزهای جمجمه

نشانه ها

• عدم پاسخ به درمان تغییر موقعیت
• تغییرات ثانویه جمجمه یا درگیری پیشانی

موارد منع مصرف

• کرانیوسینوستوزیس
• هیدروسفالی بدون شانت
• کودکان بالای 18 ماه سن اصلاح شده
• نوزادان زیر 3 ماه سن اصلاح شده

اهداف و اصول استفاده

• با ایجاد تماس کامل روی نواحی برجسته جمجمه و ایجاد تسکین در داخل ارتز در جایی که رشد مورد نظر است، رشد متقارن جمجمه را تضمین کنید.

عوامل موثر بر اصلاح بدشکلی جمجمه

سن در شروع درمان، نوع و شدت تغییر شکلی  و پیروی از برنامه درمانی همگی بر درمان تأثیر می گذارند.

• محدوده سنی متوسط برای شروع درمان 4 تا 12 ماه است.
• محدوده سنی کلی برای درمان 3 تا 18 ماه است.
• محدوده سنی بهینه برای شروع درمان 4 تا 8 ماه است.
• 23 ساعت در روز به مدت 2 تا 6 ماه پوشیده شود.
• پیگیری 1 هفته پس از قالبگیری اولیه و هر 2 هفته پس از آن است.

خط عمل نهایی: جراحی

• در پلاژیوسفالی تغییر شکلی ، اگر بدون سینوستوز باشد، به ندرت نیازمند به جراحی است.
• در بدشکلی های شدید مقاوم به اقدامات غیر جراحی ، توصیه به جراحی می شود.