حادثه به ظاهر تهدید کننده حیات

حادثه به ظاهر تهدید کننده حیات

نویسنده:دکتر حسین عطایی (متخصص کودکان، فوق تخصص نوزادان.استادیار دانشگاه علوم پزشکی زاهدان)

برخی شیرخواران با مشکلات حاد و گذرا که از نظر والدین باعث شده حیات شیرخوار در معرض خطر قرار گیرد مراجعه می کنند.تغییرات منجر به تهدید حیات کودکان تحت عنوان ALTE و نیز BRUE خوانده می شود. BRUE زمانی است که هیچگونه توجیهی برای مشکل حاد شیرخوار ، پس از شرح حال کامل و معاینه فیزیکی، بدست نیاید.امروزه بیشتر توصیه می شود که برای تعریف شیرخوارانی که با چنین حوادثی مراجعه می کنند از واژه ALTE استفاده نشود.

Apparent life-threatening event (ALTE)

Brief resolved unexplained event (BRUE)

شیرخواران زیر یکسال که با شکایت BRUE مراجعه می کنند در 2 گروه قرار می گیرند:

• گروه کم خطر که براساس یافته های شرح حال و معاینه فیزیکی ،نیازمند به بررسی بیشتری دارند.
• گروه پرخطر که نیازمند بستری و ارزیابی هستند.

در تعریف ALTE امده است که :حمله ای که برای والدین ترسناک بوده و با ترکیبی از آپنه (مرکزی یا گاهی انسدادی)، تغییررنگ (معمولا سیانوتیک یا رنگ پریده ویا گاهی قرمز گون یا ارغوانی)، تغییرشدید تون عضلات(معمولا هیپوتونی شدید) ،خفگی یا عق زدن همراه است.گاهی والدین می گویند که گویا شیرخوار فوت شده است.تعریف واژه ALTE از SIDS متفاوت است.

طیف گسترده ای از مشکلات اعم از سوء رفتار با کودک،تشنج،ناهنجاری های مادرزادی ،خطاهای مادرزادی متابولیسم،و عفونت ها می توانند در ز مره  ALTE قرار گیرند، ولی لازم به تذکر است که اکثر شیرخوارانی که بدنبال حادثه ، از حال عمومی خوب برخوردار هستند ، ریسک مشکلات زمینه ای مهم یا حوادث راجعه برای شیرخواران بسیار اندک است.

ولی براساس تعریف ALTE نمی توان پدیده های نرمال و فیزیولوژیک شیرخوارگی را افتراق داد، مثل تنفس پریودیک نوزادی ،حملات ریسه  (breath-holding spells)، دیسفاژی یا رفلاکس گوارشی.

واژه BRUE بیشتر برای بیان ماهیت گذرای حملات شیرخوارگی و تاکید بر فقدان علت آشکار و تذکر براینکه این حوادث همیشه هم تهدید کننده حیات نیستند، مطرح شده است.

از واژه BRUE برای توصیف حوادثی استفاده می شود که شیرخواران زیر یکسال سن دارند و مدت حادثه کمتر از یک دقیقه و معمولا 20تا30 ثانیه بوده و برطرف شده باشد( بعبارتی وضعیت بیماربه حالت اولیه تندرستی برگشته باشد)،و شرح حال و علائم حیاتی شیرخوار نیز طبیعی باشد.بنابراین درصورت مشاهده علائم تنفسی یا تب ، تشخیص BRUE رد خواهد شد.نکته مهم اینکه BRUE ، ناموجه است بعبارتی متخصص نمی تواند علت خاصی برای آن بیابد.

همچنین حادثه ای که بصورت خفگی یا عق زدن بدنبال آب دهان رخ دهد ، در زمره BRUE نیست ، چراکه در بررسی علت استفراغ به دنبال رفلاکس ، عفونت یا بیماری های سیستم عصبی مرکزی هستیم.

BRUE طبق تعریف به حادثه ای گفته می شود که در شیرخواران زیر 1 سال اتفاق افتاده ،ناگهانی و کوتاه مدت بوده و برطرف شده باشد.این حادثه یکی یا چند مورد از موارد زیر است:

1. Cyanosis or pallor
2. Absent, decreased, or irregular breathing
3. Marked change in tone (hyper- or hypotonia)
4. Altered level of responsiveness

علائمی همچون تب ، احتقان بینی و افزایش کار تنفس می تواند بیانگر انسداد گذرای مجار ی  تنفسی (مثل عفونت تنفسی فوقانی ) ناشی از ویروس ها باشد.بروز خفقان بدنبال استفراغ می تواند بیانگر بیماری گوارشی مثل رفلاکس باشد. خفگی ناگهانی همراه با سرفه و سپس بهبودی ظاهری می تواند بیانگر آسپیراسیون جسم خارجی باشد.

بخاطر داشته باشید که حملات اپیزودیک نوزاد بصورت قرمزی یا ارغوانی از پدیده های شایع در نوزادان تندرست می باشد.

اگر ریسک فاکتور شناخته شده ای مشاهده نگردید ، شیرخوار در گروه کم خطر قرار می گیرد و بنابراین به احتمال خیلی زیاد اقدامات پاراکلینیک نمی تواند کمک کننده باشد.اما اگر شرح حال یا معاینه فیزیکی ، نشاندهنده ناهنجاری بود آنگاه شیرخوار در گروه پرخطر قرار دارد ولذا نیازمند بررسی های بیشتری است.بطور نمونه:

1. اگر شرح حال حادثه ، متناقص و ناثابت بود یا متناسب با سن تقویمی کودک نبود، یا در معاینه فیزیکی به کبودی ناموجه یا پارگی مثلا در ناحیه لبیا یا فرنولوم زبانی دیده شد، باید به سوء رفتار با کودک شک کنید.
2. اگر شرح حال خانوادگی از مرگ ناگهانی و ناموجه در منسوبین درجه اول وجود داشت به آریتمی قلبی شک کنید.
3. در صورت تب یا علائم تنفسی باید به منشاء عفونی حادثه شک کنید.

فاکتورهایی که بیانگر ریسک پائین هستند:

1. سن شیرخوار بالای 60 روز
2. نارسی : سن حاملگی بیش از 32 هفته و سن پس از لقاح بیش از 45 هفته
3. نخستین حمله BRUEباشد(تکرار نشده باشد)
4. مدت کمتر از 1 دقیقه
5. نیازی به احیای قلبی تنفسی پیدا نکرده باشد
6. هیچگونه یافته های نگران کننده ای در شرح حال دیده نشود.
7. هیچگونه یافته های نگران کننده ای در معاینه فیزیکی دیده نشود.

بنابراین شیرخوارانی که مشخصات فوق را نداشته باشند در زمره پرخطر قرار می گیرند.